شکست روابط در افراد بی اعتماد به نفس

شکست روابط در افراد بی اعتماد به نفس از زبان روانشناس روابط

بسیاری از ما شنیده ایم که اعتماد به نفس یکی از شروط اصلی موفقیت در تمام زمینه های زندگی از جمله روابط است . از دیدگاه یک روانشناس روابط ، اعتماد به نفس مهم ترین سرمایه و امتیاز هر فرد برای موفقیت در روابط بین فردی است.

بهتر است ابتدا به تعریف اعتماد به نفس بپردازم چون افراد زیادی سوال می کنند که اعتماد به نفس چیست و چه تفاوتی با عزت نفس دارد؟

عزت نفس یعنی اینکه افراد خودشان را ارزشمند می دانند و به صورت کلی خودشان را دوست دارند ، یعنی تصویر کلی که از خودشان دارند را دوست می دارند .

اعتماد به نفس یعنی اعتماد به توانایی و لیاقت موفق شدن در یک زمینه خاص که پایه و اساس آن را عزت نفس می سازد . یعنی اگر فردی عزت نفس نداشته باشد در هیچ زمینه ای نمی تواند اعتماد به نفس داشته باشد.اما افراد از لحاظ داشتن اعتماد به نفس یکسان نیستند و اعتماد به نفس یک امتیاز کلی برای ابعاد مختلف نیست . به طور مثال شخصی می تواند از نظر اعتماد به نفس در زمینه شغلی و تخصصی عالی باشد و فرد موفق و حتی مشهوری هم باشد اما از نظر اعتماد به نفس در زمینه زیبایی و جذابیت ظاهری و یا  موفقیت در روابط ، ضعیف باشد و یا بر عکس .

افرادی که در روابط خود با شکست مواجه می شوند  معمولا از نظر جذابیت ظاهری ، توانایی تعامل بر قرار کردن با دیگران و دوست داشتنی بودن،  خود را به اندازه کافی ارزشمند و با کفایت نمی دانند . در این زمینه باور فرد و تصویری که از خودش دارد مهم تر از واقعیت بیرونی است . ممکن است دوستان و اطرافیان به یک شخص بازخورد بدهند که زیبا و جذاب است و یا به خوبی تعامل و ارتباط برقرار می کند اما فردی که باورهای هسته ای اش و خودپنداره اش دچار مشکل است با این تعریف و تمجید ها ، تقویت نمی شود و حتی ممکن است تعریف و تمجید های اطرافیان خود را تمسخر تلقی کند ، پس چنین فردی بر اساس تصویر ذهنی مخدوش که از خودش دارد در مناسبت های اجتماعی به گونه ای رفتار می کند که به مرور زمان و یا در همان ابتدای تشکیل روابط ، از طرف دیگران طرد می شود و همین طرد شدن ، باور های منفی او را نسبت به خودش تقویت می کند و بنابراین یک چرخه معیوب که شکستن آن گاهی دشوار است از همین جا آغاز می شود .

اکنون این سوال پیش می آید که افرادی که اعتماد به نفس ندارند چگونه در روابط خود با شکست مواجه می شوند ؟ و من به عنوان یک روانشناس روابط در این مقاله به آن پاسخ می دهم :

1- خود نظارتی افراطی در مناسبات اجتماعی :

افراد با اعتماد به نفس پایین معمولا در مناسبت های اجتماعی تمام تمرکز و دقت شان را بر خودشان معطوف می کنند ، و دائما نگرانند که آیا نظر اطرافیانشان در مورد آن ها چه خواهد بود ؟ آیا لباس و آرایش آن ها مناسب است ؟ آیا این حرفی که می زنند درست است ؟ آیا از نظر دیگران جذاب هستند؟ تمام این افکار و خود نظارتی های افراطی سبب می شود که این افراد نتوانند توجه لازم را به اطرافیانشان داشته باشند . آن ها انقدر غرق در دنیای درونی خود هستند که از مکالمه هایی که در لحظه می گذرد و از توجه به نیاز های اطرافیان غافل می مانند و بیشتر در جمع  مانند افراد حواس پرت یا خجالتی و یا خشک و بی احساس جلوه می کنند  و بنابراین احتمال اینکه توجه اطرافیان را از دست بدهند و یا طرد شوند افزایش می یابد.

خود نظارتی و روانشناسی روابط

2- زبان بدن نامناسب:

اعتماد به نفس پایین روی زبان بدن افراد و ژست های آنان تاثیر گذار است . این قسمت معمولا نشانه های غیر کلامی ایجاد می کنند  و از نظر روانشناس روابط نشانه های غیر کلامی به علت اینکه مستقیما با ذهن ناهشیار افراد ارتباط برقرار می کنند بسیار گویا تر و نافذتر از نشانه های کلامی هستند. پس افراد قبل از اینکه خودشان به جمعی وارد شوند نگرشی که در مورد خودشان دارند به آن جمع وارد می شود ، حتی اگر درباره خودشان سخنی نگویند. اعتماد به نفس پایین سبب می شود که زبان بدن افراد ضعیف و غیر جذاب باشد . شانه های افتاده ، گردن خمیده ، پیشانی پر از چروک و یا چهره ای عبوس و پر از تردید ، و عضلاتی خشک و بی حرکت به خوبی نشاندهنده خود پنداره ضعیف یک فرد هستند و از ان جایی که افراد جذب فردی می شوند که قوی باشد  و خودش را ارزشمند و قابل احترام بداند ، یک فرد با چنین علائم غیر کلامی سبب می شود که دیگران نیز ارزش و توجه کافی را به او ندهند و به راحتی او را طرد کرده یا نادیده بگیرند .

3- زود رنج بودن افراطی :

شاید همه ما تا کنون با افرادی مواجه شده ایم که کوچکترین واکنش یا رفتار از اطرافیانشان آن ها را به شدت آزرده خاطر و ناراحت می کند ، که این نکته به تنهایی می تواند یک تخریب کننده بسیار قوی برای جذابیت فرد با اعتماد به نفس کم باشد ، حساس و زود رنج بودن یک فرد ، تصویری ضعیف از او به اطرافیان نشان می دهد ، شخصی که ارزشی برای خودش قائل نیست ، مرزی برای وجودش ندارد و بنابراین هر رفتاری می تواند به او درد و رنج بدهد و اطرافیان بایستی دائما مواظب او باشند ، که این به مرور زمان هم  در روابط عاطفی و رمانتیک و هم در روابط اجتماعی سبب خستگی و دلزدگی اطرافیان می شود.

4- عدم توانایی بیان خواسته ها و انتظارات :

افرادی که اعتماد به نفسی پایین دارند معمولا در روابط خود ، به بیان نیازها و خواسته هایشان نمی پردازند ، گاهی تنها حفظ رابطه و تنها نبودن برای آنان اهمیت دارد و نگران هستند که مبادا با بیان کردن نیازها و انتظاراتشان سبب ناراحتی دیگران شوند و آنها تنهایشان بگذارند ، بنابراین در روابط باقی می مانند که چه بسا این روابط ، اشتباه هستند ، سکوت می کنند و خودشان را از همه شرایط و رفتارهای فرد یا افراد مقابل راضی و خشنود نشان می دهند در حالی که از  درون خوشحال نیستند ، و این عامل خطرناکی است که به دو صورت می تواند به روابط آسیب بزند ، در صورت اول ، فرد با اعتماد به نفس پایین ، مدت ها هیجانات منفی خشم و آزردگی را در خود انباشته می کند تا جایی که ظرفیت او برای تحمل و پنهان کردن به اتمام برسد و آن گاه با رفتاری انفجاری به شرایط واکنش نشان می دهد که موجب تخریب پیوند ها خواهد شد ، و صورت دوم هم این است که سکوت و تظاهر کردن به رضایت افراطی ، باز هم تصویری ضعیف و غیر جذاب از فرد به دیگران نشان می دهد که سبب دلسردی افراد از او می شود . فردی مردد و ترسان ، که برای حفظ یک رابطه و برای اینکه در مرکز توجه باشد ، هر گونه رفتار و شرایطی را تحمل می کند .

5- ناتوانی در عذر خواهی و پذیرش اشتباهات :

فردی که اعتماد به نفس کافی داشته باشد ، اشتباه کردن را جز جدا نشدنی از انسان بودن و زندگی روزمره می داند بنابراین به صورت هسته ای و اساسی این باور را دارد که اگر اشتباه کند صرفا اشتباه کرده و این به معنای از بین رفتن کل ارزش وجودی او نیست ، او برای اطرافیانش در روابط حق و حقوقی قائل می شود ، چون در واقع  برای خودش هم ارزش و حق و حقوق قائل است بنابراین زمانی که اشتباه کند به راحتی می تواند عذرخواهی کند ، و همین رفتار موجب دوام روابط و حفظ سلامت تعاملات او می شود ، برعکس یک فرد با اعتماد به نفس پایین اشتباه کردن و یا عذرخواهی کردن را به منزله زیر سوال رفتن کل ارزش وجودی خود می داند و بنابراین هرگز در روابط اجتماعی ، عذرخواهی نمی کند بلکه ممکن است به رفتارهای مخرب دیگری مانند انکار کردن ، مقابله به مثل کردن و مانند اینها روی بیاورد که می تواند به شدت و سرعت بالایی روابط را تخریب نماید .

روانشناس روابط

در اینجا به چند نمونه از مهم ترین رفتارهای تخریب کننده که از نظر روانشناس روابط ، دلیل آن کمبود اعتماد به نفس است اشاره کردم . آسیب به اعتماد به نفس می تواند ریشه در دوران کودکی فرد داشته باشد و یا تعامل با افرادی که در نقاط عطف زندگی ، افراد با آن ها رو به رو می شوند ، به عنوان مثال یک شخص می تواند کودکی خوبی را سپری کرده باشد و با اعتماد به نفس کافی رشد یافته باشد ، اما در نقطه عطف ازدواج ، با همسری ازدواج کرده که دائما او را زیرسوال می برد و اعتماد به نفس او را از او می گیرد .

اما این مشکل قابل درمان است و یک روانشناس روابط ، با رویکرد های تحلیلی ، بهترین گزینه برای ارائه کمک های تخصصی به افراد با اعتماد به نفس پایین هستند .

ملینا شیرانی – روانشناس روابط در اصفهان

0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x